می‌توان گفت که زمان، یکی از عجیب‌ترین و سؤال برانگیزترین مفاهیم و موضوع‌های زندگی ما آدم‌ها است. با این‌که زمان دیده نمی‌شود، ولی ما همیشه حضورش را احساس می‌کنیم، مرتب به گذشته فکر می‌کنیم و درباره‌ی آینده حرف می‌زنیم. زمان با ماست و بخش مهمی از وجود ما با زمان تعریف می‌شود. دوره‌ای بود که تصور بشر از زمان مثل یک خط دراز، مستقیم و رو به جلو بود، اما با روی کار آمدن نظریه‌ی نسبیت، زمان به دایره‌ای تبدیل شد که می‌شد در آن حرکت کرد و جابه‌جا شد. اصلاً ممکن است شکل زمان، برای من که «همین حالا» دارم این مطلب را برای شما می‌نویسم، با شمایی که در «همین حالا»ی خودت داری آن را می‌خوانی، فرق کند. زمان به نسبت آدم‌ها و شرایطشان می‌تواند فرق کند و شکل‌های متفاوتی داشته باشد. به‌نظر شما نظریه‌ی نسبیت، مثل یک داستان خیالی و هیجان‌انگیز نیست؟ داستانی درباره‌ی زمان و هر چیزی که به آن مربوط است!

رمان بلند تاریخ
در جست‌وجوی زمان از دست رفته (به زبان انگلیسی) نزدیک به یک میلیون و پانصدهزار کلمه دارد که این کتاب را به یکی از بلندترین آثار تاریخ ادبیات جهان تبدیل کرده ‌است. پروست نوشتن این کتاب را که نزدیک به دو‌هزار شخصیت دارد، در سال ۱۹۰۸ شروع کرد. نوشتن این کتاب ۱۳ سال طول کشید. از آن‌جایی که هیچ ناشری حاضر به چاپ جلد اول کتاب نمی‌شد، پروست مجبور شد جلد اول را با هزینه‌ی شخصی‌اش چاپ کند. اما در کمال ناباوری، جلد دوم برنده‌ی جایزه‌ی کنگور (معتبرترین جایزه‌ی ادبی فرانسه) شد و او به شهرت رسید.ترجمه‌ی انگلیسی کتاب تقریباً هم‌زمان با چاپ کامل هر هفت کتاب بعد از مرگ پروست، منتشر شد و خیلی زود جایگاه خود را در بین آثار مدرن پیدا کرد تا جایی که «سامرست موام» آن را بزرگ‌ترین اثر داستانی تاریخ ادبیات جهان تا آن زمان و «گراهام گرین» آن را بزرگ‌ترین رمان قرن بیستم توصیف کردند. مهدی سحابی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است.
بازی با  زمان
پروست در کتاب خود فقط به داستان‌پردازی اکتفا نمی‌کند؛ «در جست‌وجوی زمان از دست رفته»، نگاه انتقادی و هنری او به تاریخ فرانسه در سال‌های پایانی قرن ۱۹ و سال‌های آغازین قرن ۲۰ است. شاید بتوان این کتاب را بیش از یک داستان منسجم، دل‌نوشته‌هایی ادبی و هنری دانست. منتقدان گفته‌اند که «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» از جمله آثاری است که پایان رمان واقع‌گرا یا رئالیسم را تصویر کرده و زمینه‌ساز آغاز دوره‌ی تازه‌ای در ادبیات داستانی است. استفاده‌ی متفاوت پروست از زمان در کتابش و شکستن زمان خطی در داستان، یکی از نشانه‌های این تحول و گذار است. پروست تلاش کرده هر بار از زاویه‌ی تازه‌ای به موضوعات مهم زمان خود بپردازد و آن‌ها را بارها و بارها مورد بازبینی قرار دهد. به همین دلیل به‌جز صدای راوی، صداهای دیگری هم در رمان به گوش می‌رسد که این نکته یکی از ویژگی‌های مهم رمان مدرن است.
یکی از نکات جالب در مورد سبک پروست، استفاده‌ی هنرمندانه‌ی او از بوها و صداها برای احضار خاطرات گذشته است. او تلاش می‌کند همه‌ی چیزهای دوست داشتنی‌ای را که از دست داده‌است، با مرور خاطرات و استفاده از حافظه، دوباره به دست بیاورد و در نهایت این‌طور نتیجه می‌گیرد که هنر تنها راه جاودانه‌کردن گذشته است.

اتود در قرمز لاکی؛ سه هفته

آرتور کانن دویل

مجموعه آثار شرلوک هلمز اولین بار در ایران به همت زنده یاد کریم امامی ترجمه شد. با این حال خانم مژده دقیقی در سال ۸۵ این کتاب را با عنوانی ترجمه کرد که به همین نام معروف شده: «اتود در قرمز لاکی». نام این رمان برگرفته از بخشی از صحبت های شرلوک هلمز درباره قتل است که می گوید: «طناب لاکی رنگ قتل دور پوست بیرنگ زندگی پیچیده و وظیفه ما باز کردن، جدا کردن و کشف وجب به وجب آن است.» این کتاب، اولین کتابی بود که در آن آرتور کانن دویل، شخصیت های معروف مجموعه آثار کارآگاهی اش یعنی شرلوک هلمز و دکتر واتسون را معرفی کرد. نوشتن این کتاب که در سال ۱۸۸۸ به چاپ رسید، تنها سه هفته زمان برد و خب در ازای این سه هفته عوایدی هم برای نویسنده نداشت.

گور به گور؛ شش هفته

ویلیام فاکنر

عنوان رمان «گور به گور»، ابداع نجف دریابندری است چون نام این رمان در واقع این نیست. اگر ترجمه ای تحت الفظی بخواهیم ارائه بدهیم باید بگوییم «در حالی که افتاده می میریم» یا «همانگونه که دراز کشیده ام و در حال مردن هستم» (Az I Lay Dying) در واقع جمله ای است که یکی از کاراکترهای «ادویسه» هومر، آگاممنون، خطاب به ادوسئوس می گوید و دلیل انتخاب چنین نامی هم همین بوده است. حالا جالب است بدانید نوشتن آن وقت زیادی از فاکنر نگرفت. او رمان «گور به گور» را ظرف شش هفته تمام کرد. این کتاب در سال ۱۹۳۰ منتشر شد و با اقبال زیادی هم بین مردم مواجه نبود.

شازده کوچولو؛ شش ماه

آنتوان دوسنت اگزوپری

وقتی اگزوپری تصادف راوی داستان در صحرای بزرگ آفریقا را در ابتدای کتاب طراحی کرد، در واقع از تجربه ای می نوشت که به شکلی واقعی آن را زیسته بود. با اینکه امروز او را عمدتا با «شازده کوچولو» می شناسند اما او پیش از جنگ جهانی دوم یک خلبان و نویسنده اشرافی بود که مسیرهای پستی آفریقا و آمریکای جنوبی را پرواز می کرد و حتی به عنوان خلبان آزمایشی فعالیت می کرد. به این ترتیب بعدها توانست کتابی بنویسد که همچنان پرفروش ترین داستان تاریخ ادبیات است. آنتوان دوسنت اگزوپری، نویسنده فرانسوی برای نوشتن «شازده کوچولو» شش ماه وقت گذاشت. این رمان سالانه دو میلیون جلد در جهان به فروش می رسد.

آرزوهای بزرگ؛ هشت ماه

چارلز دیکنز

«آرزوهای بزرگ » ظرف مدت هشت ماه نوشته شد. البته جالب است بدانید این هشت ماه محصول هشت سال کار چارلز دیکنز بود؛ نه کار نوشتن. دیکنز در کارخانه ای کار می کرد که مجبور بود روزانه هشت ساعت، برچسب قوطی بچسباند! برای همین فوران اندیشه و احساس ناگهان در جایی دیگر سرریز کرد و در قالب یکی از مشهورترین رمان های جهان تجسم یافت. البته این سیزدهمین رمان دیکنز بود. پیش از آن هم کتاب های دیگری نوشته بود که یکی از معروف ترین شان «دیوید کاپرفیلد» است.

بر باد رفته؛ ۱۰ سال

مارگارت میچل

«بر باد رفته» از آن رمان هایی است که به خاطر شهرت فیلمی که بر اساس آن تولید شد، ماندگار شده. در واقع رمان هرگز به کیفیت اثر سینمایی نیست اما به هر حال به خاطر شهرت فیلم ماندگارش هم شده، یکی از معروف ترین رمان های عاشقانه جهان است. مارگارت میچل، ۱۰ سال برای نوشتن این رمان وقت صرف کرد. این رمان در سال ۱۹۳۶ چاپ شد و شهرتی را برای میچل به ارمغان آورد که فکرش را هم نمی کرد. چندسال بعد هم جایزه ادبیات داستانی پولیتزر ۱۹۵۷ را گرفت. «بر باد رفته» یکی از پرفروش ترین کتاب های تاریخ ادبیات جهان است که نسخه سینمایی آن با بازی ویوین لی و کلارک گیبل، از جمله بهترین اقتباس های سینمایی محسوب می شود.

ناتور دشت؛ ۱۰ سال

جروم دیوید سلینجر

تنها رمان جروم دیوید سلینجر، «ناتور دشت» با فروش بیش از ۵ میلیون نسخه از تاریخ انتشارش به یکی از تاثیرگذارترین رمان های آمریکایی دوره مدرن تبدیل شد. در پی موفقیت این رمان، سلینجر چند مجموعه داستان کوتاه دیگر نیز به چاپ سپرد اما از سال ۱۹۶۵ دیگر چیزی منتشر نکرد. او پس از آن از انظار عمومی هم کناره گرفت و به نویسنده ای منزوی و گوشه گیر مشهور شد که جز دوستان نزدیکش، کسی از او خبر نداشت. سلینجر، ۱۰ سال تلاش کرد تا «ناتور دشت» را بنویسد. رمان سال ۱۹۵۱ نوشته شد و تاکنون تقریبا به تمام زبان های زنده دنیا ترجمه شده، این داستان نویس آمریکایی تا پیش از مرگش، یعنی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۰ هرگز اجازه ساخت اثری سینمایی براساس این کتاب را نداد.

بینوایان؛ ۱۲ سال

ویکتور هوگو

در مشهورترین کتاب ویکتور هوگو، نویسنده برجسته فرانسوی، «بینوایان»، بارها در قالب آثار سینمایی و تلویزیونی اقتباس شده است. او ۱۲ سال از عمر خود را برای نوشتن این رمان صرف کرد و توانست وضعیت جامعه فرانسه را در قرن نوزدهم روایت کند. چهره چند قهرمان در بینوایان برجسته تر ترسیم شده است که از جمله آنها ژان والژان است. مردی میانسال و خسته که با نیم تنه کهنه و شلوار وصله دارش پس از گذراندن ۱۹ سال زندان با اعمال شاقه، جایی برای رفتن ندارد و کسی پناهش نمی دهد. او در اوج درماندگی به خانه اسقفی پناه می برد اما نیمه شب ظروف نقره اسقف را می دزدد. ساعتی بعد هم به دست ژاندارم دستگیر می شود ولی بزرگواری اسقف مسیر زندگی اش را تغییر میدهد.

ارباب حلقه ها؛ ۱۶ سال

جی.آر.آر. تاکلین

جی. آر. آر. تا کلین، رمان نویسی است که به خاطر رمان «ارباب حلقه ها» مشهور است؟ رمانی که شاید بتوان آن را جزو اولین رمان های فانتزی جهان به شمار آورد. او این رمان حجیم را طی ۱۶ سال نوشت. «ارباب حلقه ها» بعدها به کارگردانی «پیتر جکسون» جزو پرفروش ترین چندگانه های سینمایی شد. این فیلم ها با بودجه ای ۲۹۱ میلیون دلاری ساخته شد و در گیشه بین المللی دو میلیارد و ۹۱۷ میلیون دلار فروش داشت. از دیگر کتابهای مشهور تالکین می توان به «هابیت» اشاره کرد. نوشتن رمان «هابیت» کمتر از ارباب حلقه ها» وقت برد؛ دوسال. بر اساس این رمان نیز طی سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ سه فیلم با نام های «سفر غیرمنتظره»، «برهوت اسماگر» و «نبرد پنج سپاه» روی پرده رفت.

انتشارات او

ادبیات کلاسیک

منبع